مشاوره قبل از ازدواج چیست و به چه دردی می‌خورد؟

خيلی ها هنوز بر اين باور هستند که ازدواج هندوانه دربسته‌ای است که تا باز نشود، خوبی و بدی آن مشخص نمی شود.

اکثر افرادی هم که اين حرف را می زنند، خودشان تجربه ناخوشايندی از ازدواجشان داشته‌اند و بيشتر قسمت و تقدير الهی را مقصر می دانند و نه انتخابی که خودشان کرده‌اند.

اما يادمان نرود موقع خريد‌کردن همان هندوانه دربسته‌ای که نگران سالم يا خراب‌بودن آن هستيم، از تجربه آقای ميوه‌فروش استفاده می کنيم و از او می خواهيم که خوبش را برايمان سوا کند (البته اگر ميوه‌فروش قابل‌اعتمادی باشد).

مشاوره پيش از ازدواج هم همين نقش را برای ما بازی می کند:
شما هرچقدر هم که فکر کنيد بهترين مرد يا زن روی کره زمين را پيدا کرده‌ايد، باز هم به‌دليل هيجانات ناشی از علاقه زياد ممکن است دچار خطا شويد و تصميم اشتباهی بگيريد. مشاوره پيش از ازدواج، همين دوراهی ها و چاله‌هايی را که ممکن است در آن بيفتيد و خود و طرف مقابلتان را بدبخت کنيد، برايتان مشخص می کند و يک نقشه راه درست برای تشکيل يک زندگی مناسب را در اختيارتان قرار می دهد.

ما برای مشاوره ازدواج بايد به چه نوع متخصص حوزه روان‌شناسی مراجعه کنيم؟
مشاوره پيش از ازدواج هم توسط کسانی که تحصيلات روان‌شناسی دارند و هم افرادی که مشاوره خوانده‌اند، انجام می شود.

ولی برای انجام مشاوره پيش از ازدواج، روان‌شناس بالينی اولويت دارد؛ به‌دليل اينکه روان‌شناسان بهتر می توانند مشکلات شخصيتی افراد و اختلال‌های روانی ای که به آن دچار هستند را بهتر تشخيص بدهند.

پس توصيه می شود که برای انجام اين نوع مشاوره‌ها، نزد يک روان‌شناس بالينی که تخصص مشاوره پيش از ازدواج را دارد، مراجعه کنيم.

چه ضرورتی دارد قبل از ازدواج با فردی مشاوره انجام بدهيم؟
تصميم به ازدواج يکی از مهم‌ترين اتفاق‌هايی است که در زندگی هر کس اتفاق می افتد. از آنجايی که قصد ما از ازدواج‌ کردن تشکيل يک خانواده بوده و قرار است در زير سايه اين خانواده فرزندی به وجود بيايد و رشد کند، بايد در انتخاب فردی که قرار است با او تشکيل زندگی بدهيم، بسيار دقيق و نکته‌سنجانه عمل کنيم؛
مثلا در يک مورد، خانمی بعد از چندين سال ازدواج به بنده مراجعه کرده بود و خواستار جدايی بود، به اين دليل که صاحب فرزندی شده بود که اين فرزند دچار نقص عقلی بود و اين مسئله را از پدر خود به ارث برده بود و خود اين خانم عنوان می کرد که در زمان آشنايی اش اين نقص را می دانسته و صرفا از روی علاقه با اين آقا ازدواج کرده است.

خيلی از افراد به‌دليل غالب‌شدن هيجان‌هايی در زمان آشنايی، قادر به تصميم‌گيری درست نيستند و بسياری از خطا و ايرادهايی که وجود دارد و بعدا ممکن است در زندگی زناشويی مشکل‌ساز شود، نمی بينند و تمايل دارند که از فرد مورد علاقه خود ايده‌آل‌سازی کنند.

کمک‌گرفتن از يک مشاور پيش از ازدواج، اين خاصيت را دارد مواردی را که ممکن است در زندگی آن دو نفر باعث ايجاد بحران شود، شناسايی کند.

در چه مرحله‌ای از آشنايی دو طرف، بايد مشاوره پيش از ازدواج اتفاق بيفتد؟
مشاوره پيش از ازدواج هم در زمان آشنايی دو نفر با هم و هم بعد از مرحله خواستگاری اتفاق می افتد. به اين صورت که ممکن است دو نفر قبل از انجام مراحل رسمی خواستگاری و به‌واسطه آشنايی ای که با يکديگر دارند، احساس کنند به هم علاقه‌مند شده‌اند و مايل هستند، نزد يک مشاور بروند و ميزان تناسب همديگر برای امر ازدواج را بسنجند يا اينکه بعد از مراسم خواستگاری و تصميم قطعی برای ازدواج، اين مشاوره انجام شود.

فرايند مشاوره در هر دو شکل، هيچ تفاوتی ندارد و يک فرايند معمول در همه اين مراحل اتفاق می افتد.

فرايند معمولی که در جلسات مشاوره پيش از ازدواج اتفاق می افتد، شامل چه مراحلی است؟ چه محتوايی دارد و چه چرخه‌ای را پشت سر می گذارد؟
به صورت خلاصه می توان گفت:
یکی از نکات اساسی در مشاوره پیش از ازدواج، شناخت دقیق طرفین است. راه های متفاوتی برای این شناخت وجود دارد. برخی از مشاوران از تست ها و ابزارهای روانسنجی استفاده می کنند و برخی دیگر با مصاحبه بالینی به این شناخت می رسند.

بعد از این شناخت زمان آن است که ببینید حالا این دو نفر با این ویژگی های شخصیتی، فکری، خانوادگی و اجتماعی با یکدیگر می توانند زندگی کنند یا نه؟ و اینکه مشکلات و چالش های احتمالی پیشِ روی آنها چیست؟

در این زمینه اطلاعات کافی به هر دو طرف داده می شود، و در نهایت توصیه های لازم در مورد ازدواج یا عدم ازدواج، و در صورت ازدواج، برای فرآیند ازدواج و ادامه زندگی، به آنها داده می شود.

خود فردی که مشاوره ازدواج را به مردم ارائه می دهد، چه مهارت‌ها و صلاحيت‌هايی بايد داشته باشد و چه دوره‌های تخصصی ای را گذرانده باشد؟
يک مشاور پيش از ازدواج خوب، علاوه بر تحصيلاتی که مرتبط با حوزه روان‌شناسی و خانواده دارد، بايد ويژگی های شخصيتی مناسب را نيز داشته باشد.
ويژگی هایی مثل صبور‌بودن و عجله‌نکردن در امر تصميم‌گيری، حافظه خوب، گوش‌دادن مؤثر و فعال، يک مشاور اين حوزه را برای تصميم‌گيری بهتر ياری می رساند.
بهتر است خود اين فرد ازدواج کرده باشد و چالش‌های اين انتخاب را گذارنده باشد تا درک بهتری از فضای همسرداری و ازدواج داشته باشد. علاوه بر اينها، گذراندن دوره‌های مرتبط با خانواده و مشاوره پيش از ازدواج بسيار کمک‌کننده است.

جلسات مشاوره پيش از ازدواج به صورت فردی هم ممکن است اتفاق بیفتد يا حتما بايد با حضور هر دو نفر برگزار شود؟
برای هر چه بهتر برگزار‌شدن مشاوره پيش از ازدواج بهتر است که هر دو نفری که قصد ازدواج با يکديگر را دارند، مراجعه کنند ولی گاهی ممکن است که تنها يکی از طرفين برای مشاوره مراجعه کند. اين مسئله‌ای است که متداول است و ايرادی به آن وارد نيست.

البته این نکته مهم قابل ذکر است که دلایل فردی که به مشاور مراجعه نمی کند خیلی مهم است و می تواند، پیش آگهیِ یک مشکل فکری یا شخصیتی باشد!

ولی توصيه ما در اين موارد آن است که دو نفر حتما يک مشاور پيش از ازدواج را برای تصميم‌گيری انتخاب کنند و فرضاً يکی از طرفين در محل کار خود به مشاوری مراجعه نکند و طرف ديگر به يک مشاور متفاوت. اين کار باعث ناهمخوانی می شود و ممکن است تناقض‌هايی را در تصميم‌گيری برای امر ازدواج ايجاد کند.

معمولا گذراندن چند جلسه مشاوره پيش از ازدواج برای زوج‌ها ضروری است؟
روند معمول جلسات مشاوره پيش از ازدواج از پنج جلسه تا 10 جلسه متغير است که بسته به نوع ويژگی های  شخصيتی طرفينی که مراجعه می کنند و مسائل و مشکلاتی که در بين آنها وجود دارد، اين تعداد جلسات بيشتر يا کمتر می شود.

چه چالش‌ها و مشکلاتی در زمينه مشاوره پيش از ازدواج در کشورمان وجود دارد؟
مسئله و دغددغه اصلی ای که در امر مشاوره پيش از ازدواج به‌ويژه در کشور ما اتفاق می افتد، درک‌ نکردن مسئله «چرايی ازدواج» از سمت دختر و پسرهايی است که قصد ازدواج با يکديگر را دارند. خيلی اوقات طرفينی که برای ازدواج مراجعه می کنند، دليل و فلسفه مناسبی برای ازدواج ندارند و واقعا هيچ هدفی را از تشکيل يک زندگی دنبال نمی کنند و براساس تصميم‌های هيجانی و ناگهانی و بدون فکر‌کردن، تصميم می گيرند که خانواده تشکيل بدهند.

در اين بين، خيلی از خانواده‌ها هم فکر می کنند ازدواج‌ کردن مثل تکاليف ديگر زندگی مانند درس‌خواندن يا کار پيداکردن است که حتما و هر چه زودتر بايد انجام شود و همين اصرار و در تنگنا قراردادن دختر يا پسرشان برای ازدواج‌کردن، باعث تصميم‌گيری های نادرست می شود که علت بسياری از طلاق‌های امروزه نيز هست.

منبع: کلینک ایران